"Aanraakschermen bedienen is even risicovol als met een paar pinten achter het stuur kruipen”
Hajo Beeckman, de bekendste radiostem van Vlaanderen als het gaat om verkeer, kwam langs bij TLV om het te hebben over verkeersveiligheid en beleid. Én we leerden ook bij dat hij een persoonlijke band heeft met onze sector...
Iedereen kent jou als verkeersanker bij de VRT, maar jouw ervaring met de materie gaat verder terug. Hoe verliep jouw professioneel pad?
Hajo Beeckman: Al in mijn kindertijd was ik gefascineerd door kaarten, geografie, tekenen, structuren en wegen. In mijn fantasie knutselde ik steden in elkaar. Het is een passie, zelfs obsessie, geworden.
Ik las ook al vroeg kranten en ik was ik geïnteresseerd in alles wat te maken had met besluitvorming en politiek. Zo volgde ik dan ook een studie in de Politieke Wetenschappen en daaropvolgend Ruimtelijke Ordening.
Ik heb dan enkele jaren als onderzoeksmedewerker op de unief gewerkt, totdat het Verkeercentrum werd opgericht in 1999. Daar heb ik samen met een vijftal collega’s het centrum kunnen opbouwen. Later trad ik er als woordvoerder op. Omdat in die periode de problemen op de weg zodanig toenamen, was ik steeds vaker te horen op de radio. Uiteindelijk heb ik er dan voor gekozen om bij de VRT aan de slag te gaan en voltijds verkeersanker te worden. En ik heb er nog geen seconde spijt van gehad!
De gemiddelde Belg is vrij hardleers als het gaat over het aanpassen van gewoontes of opvolgen van tips. Wat frustreert jou het meest?
Hajo Beeckman: We kunnen op de redactie bijna met de klok gelijkstellen waar er ongevallen op de linkerrijstrook gaan gebeuren. En dat heeft alles te maken met onvoldoende afstand houden. Dat is iets waar veel Belgen hardleers in zijn, zelfs in slechte weersomstandigheden. Mensen denken altijd dat ze sneller thuis zullen zijn als ze dat ‘gat’ opvullen, maar niets is minder waar.
Wat zwaardere voertuigen betreft merk ik wel dat zij de afstand doorgaans goed respecteren. De professionaliteit is sterk toegenomen in vergelijking met vroeger. Ik denk dat het respect vooral moet komen van de automobilisten. Als je tussen vrachtwagens moet invoegen, laat hen dan voldoende ruimte.
Een tweede groot probleem is dat afleiding steeds visueler wordt – denk maar aan de grote aanraakschermen in nieuwe auto’s. Onderzoek toont aan dat aanraakschermen bedienen tijdens het rijden even risicovol is als met een paar pinten achter het stuur kruipen of zelfs cannabis roken. En die afleiding zorgt voor 50 doden per jaar.
Wat als je op een dag zou wakker worden en je enkel die dag één beslissing zou mogen nemen als Minister van Mobiliteit. Welke beslissing zou dat zijn?
Hajo Beeckman: Het is een onpopulaire maatregel, dus ik zou waarschijnlijk maar één keer minister blijven, maar dan zou ik de kilometerheffing uitbreiden naar personenwagens en het verkeer via dat systeem spreiden. We gaan die inkomsten nodig hebben om te betalen voor wegherstellingen of de gezondheidszorg. Daarnaast kunnen we via spitsheffingen het verkeer sturen en werken met verhandelbare rechten: als je meer wil rijden, moet je rechten bijkopen. Zo verminderen de files en de CO2-uitstoot.
We staan terug langer in de file, zelfs langer dan vóór de coronapandemie. Wat is hiervan de oorzaak en hoe lossen we dit op?
Hajo Beeckman: De demografische en economische groei leidt elk jaar tot een paar procent extra files. Dat is pure logica. Maar wat een groter effect heeft, is het vrijetijds- en logistieke verkeer dat blijft stijgen. En dat vertoont zich in meer files tijdens de daluren en de avondspits. We hebben te veel hoop gelegd in het effect van telewerken op de files, terwijl pendel- en schoolverkeer maar 24% van het aantal verplaatsingen in Vlaanderen uitmaakt.
Wat logistiek verkeer betreft wijzen alle prognoses uit dat de vraag naar goederenverkeer nog 20 à 30 procent zal stijgen. Dus zelfs al zouden we erin slagen om meer vracht op de trein of binnenvaart te krijgen, zullen we hooguit een stagnatie zien van het aantal vrachtwagens op de baan.
Een oplossing voor de files zou zijn om lokaler te gaan produceren, zodat er minder langeafstandsverkeer nodig is. En daarnaast het verkeer beter spreiden door een hogere prijs te vragen voor kilometers die gereden worden tijdens spitsuren.
Met de lintbebouwing zijn we in Vlaanderen kampioen van slechte verkeerstechnische stedenbouw. Is er nog hoop of is het hopeloos?
Hajo Beeckman: We hebben 13.000 kilometer lintbebouwing in Vlaanderen. Het is te laat om dat op te lossen. We moeten ermee leren leven. Het enige dat je kan doen met de puinhoop die we hebben gecreëerd door 30 jaar non-beleid op ruimte, is die linten veiliger maken. Om de vele conflictpunten aan te pakken gaan we er veel geld tegenaan moeten gooien en zullen we moeten onteigenen om bijvoorbeeld straten breder te maken zodat we kwetsbare weggebruikers en gemotoriseerd verkeer beter van elkaar kunnen scheiden. Die keuzes moeten we durven maken, want er is geen andere optie.
Als je morgen een sensibiliseringscampagne zou opzetten voor meer verkeersveiligheid, wat zou dan het onderwerp van deze campagne zijn?
Hajo Beeckman: We hebben eigenlijk al genoeg sensibiliseringscampagnes. Maar er ontbreekt één sluitstuk: voldoende handhaving. De pakkans op alcohol en drugs in het verkeer is bijvoorbeeld nog té laag.
Er bestaan ook technologieën om afleiding in het verkeer te controleren met camera’s. Dit wordt al toegepast in Nederland. Onze politici willen dit niet invoeren wegens privacy issues, maar eigenlijk is het een politieke keuze om het niet te doen uit vrees voor kritiek.
Verkeer is ook een kwestie van objectief blijven, omdat niet alle beleidskeuzes zwart-wit zijn. Hoe probeer jij neutraal te blijven in jouw bijdragen voor de VRT?
Hajo Beeckman: Het mobiliteitsdebat is vaak een emotioneel en gepolariseerd debat – denk maar aan de discussie over het vermijden van dodehoekongevallen of het conflictvrij maken van kruispunten. De debatten worden gevoerd aan de hand van premisses en dogma’s. Daar moet je van kunnen wegblijven als journalist. Journalisten zijn ook maar mensen, dus je kan nooit helemaal neutraal zijn, maar je moet wel onpartijdig zijn en een evenwichtig verhaal brengen.
Weinig mensen weten dat jij met vrachtwagens ook een persoonlijke connectie hebt. Hoe zit dit ook alweer?
Hajo Beeckman: Mijn broer is instructeur vrachtwagenopleiding bij het Stedelijk Onderwijs in Antwerpen. Ik kan hem dus altijd vragen stellen over regelgeving en praktijk. Daarnaast had mijn grootvader ook een klein logistiek bedrijf in de regio Gent. Dat heette Verstraeten-Verbruggen, maar bestaat nu niet meer. Ik heb dus wel altijd een connectie gehad met de sector.
TLV: Enkel een connectie...of ook affectie?
Hajo Beeckman: Ja, de vervoerssector maakt een integraal deel uit van de verkeersstromen. Er wordt te vaak negatief gesproken over de sector. Meer mensen moeten beseffen dat die vrachtwagens voor hen op de baan zijn. Er moet meer respect zijn voor de vrachtwagenchauffeur, of die nu uit Roemenië of Diksmuide komt.
Wie is TLV?
Heb je nog vragen over de sector of onze diensten en producten? Bel ons, stuur een mailtje of maak een afspraak via de kalender. We helpen je graag verder!