Vlaanderen legt samen met transportsector basis vast voor regelgeving rond emissievrije levering

Op 20 juni 2024 ondertekende TLV de kaderovereenkomst ‘duurzame stedelijke logistiek’. Deze tekst legt afspraken vast tussen de Vlaamse overheid, lokale overheden en private sectoren om op termijn te komen tot een emissievrije belevering van de Vlaamse steden. Het document moet de basis vormen voor een uniforme en heldere regelgeving.

Precies om deze uniformiteit te kunnen waarborgen is TLV mee ingestapt in een intensief en constructief stakeholdertraject van zes maanden. Alleen door mee aan tafel te zitten met alle betrokken partijen, kan je als sectororganisatie druk leggen op dit dossier. Tijdens dit traject werd gesproken over vrijstellingen, individuele toelatingen, handhaving, flankerende maatregelen (waaronder subsidies voor voertuigen en laadinfrastructuur) en het ambitieniveau.

De uitkomst werd neergeschreven in een kaderovereenkomst. Hierin worden afspraken gemaakt over de flankerende maatregelen, rolverdeling en prioriteiten waarin alle partijen zich kunnen vinden. Het gaat onder meer over de integratie van ZES (zero-emissiezones voor stadslogistiek) in het mobiliteitsbeleid van steden en gemeenten én het uitwerken van regelgeving, over de implementatie van handhavingssystemen én het stimuleren van de modal shift tot monitoring en evaluatie én het aanbieden van emissievrije vervoermiddelen en laadinfrastructuur. Deelnemende steden en gemeenten moeten ook de eigen vloot emissievrij maken, laad- en tankinfrastructuur hiervoor voorzien en gunningscriteria in hun aanbestedingen opnemen die emissievrije belevering aanmoedigen.

Geen verplichte invoering

Voor TLV is het belangrijk dat er in de tekst geen sprake is van een verplichte invoering van een zogenaamde ZES. Steden en gemeenten kunnen vrijwillig zo’n ZES invoeren. Al wil Vlaanderen toch liefst dat minstens alle centrumsteden dit zouden doen. Als een stad of gemeente de intentie heeft om een ZES in te voeren, dan zal dit ten minste 18 maanden van tevoren moeten aangekondigd worden.

Voor nieuw aangekochte bestelwagens is het nu de bedoeling om vanaf 2027 emissievrij te zijn, voor alle andere bestaande voertuigen binnen die categorie is dat 2033. Voor nieuwe N2- en N3-vrachtwagens en -tractoren is het ambitieniveau 2029, voor alle bestaande voertuigen werd dat 2035. Ook voor de toegelaten euronormen van voertuigen is een ambitieniveau opgenomen in de overeenkomst. Zo werd vastgelegd dat Vlaanderen de meest vervuilende voertuigen (voertuigen ouder dan 15 jaar) uit stadskernen weert.

Voertuigen waarvoor nog geen betaalbaar zero emissie-alternatief beschikbaar is, kunnen een vrijstelling krijgen. Die geldt tot wanneer dit zero emissie-alternatief wel beschikbaar is. Om in aanmerking te komen moet een voertuig wel vermeld zijn op een limitatieve lijst. Deze lijst wordt jaarlijks geactualiseerd. De verwachting is dat deze lijst steeds korter zal worden door de technologische evolutie. Daarnaast zijn er dezelfde vrijstellingen die vandaag al gelden in lage-emissiezones. Dit is onder andere het geval voor uitzonderlijke voertuigen.

Individuele toelating

Naast de vrijstellingen, kan je in een aantal gevallen een individuele toelating kopen. Dit is onder meer het geval voor emissievrije voertuigen met een lange levertermijn. Zo kan je de continuïteit van je transporten blijven garanderen wanneer de levering van het zero-emissievoertuig op zich laat wachten. Ook voertuigen die slechts uitzonderlijk in een ZES komen, kunnen een toelating aankopen. Je kan tot 12 keer per jaar en per ZES toegang krijgen, mits betaling van een toetredingskost. Deze betalende individuele toelating kan tot 24 uur na betreding zone aangevraagd worden. Het aankopen van een individuele toelating zal per ZES-zone moeten gebeuren. Om in aanmerking te komen moet er aan bepaalde voorwaarden voldaan zijn.

Om zero-emissiezones voor stadslogistiek zo eenvoudig mogelijk in te voeren, blijkt dat een handhavingssysteem aan de hand van slimme (ANPR-)camera’s het meest geschikt is. Tegelijkertijd zijn wegcontroles het meest aangewezen om buitenlandse voertuigen te vatten.

Met deze kaderovereenkomst kan een volgende Vlaamse Regering een regelgevend kader opstellen voor emissievrije zones voor vrachtvervoer in Vlaamse steden. Wanneer de Vlaamse Regering deze stappen gezet heeft, kunnen steden en gemeenten daarmee verder aan de slag gaan en dit opnemen in hun bestuursakkoord. Vlaamse steden zullen dus zelf kunnen beslissen op welk moment ze een zero-emissiezone invoeren. Tot slot zullen de transportsector en de steden betrokken worden in het vervolgtraject via een evaluatiecommissie.

‍

Voor een Euro 6-voertuig in de zwaarste gewichtsklasse komt er in Vlaanderen 3,05% bij. In de categorie van 12 tot 32 ton stijgt het tarief met 2,60%. De laagste gewichtsklasse binnen Euro 6 kent de grootste stijging: 3,38%. In Brussel bedraagt de stijging voor een Euro 6 van meer dan 32 ton gemiddeld 3%. Als lid kan je de nieuwe tarieven raadplegen in het helpcenter op onze vernieuwde website.

‍

Lees meer via ons helpcenter: Indexatie tarieven kilometerheffing op 1 juli 2024 – TLV Helpcenter

‍

Voordeel voor zero emissie

Om de vergroening van het logistiek transport aan te moedigen, heeft ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het voordeeltarief van nul eurocent/km vanaf 01/07/2024 toegekend aan zero-emissie voertuigen (ZEV) zoals dit al het geval was op het volledige Vlaamse wegennet. De OBU blijft echter verplicht voor ZEV. In Wallonië (Sofico) worden de emissievrije voertuigen nog steeds ingedeeld in de emissie-categorie Euro 6.

Geen uitbreiding

Er worden geen bijkomende wegen toegevoegd aan het bestaande tolwegennet in Vlaanderen noch in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het Waalse Gewest heeft een deel van de N246 in Tubeke (tussen KP 0 en KP 1,45) uit het tolwegennet overgedragen naar het gemeentelijke wegennet. Op dit traject zal dus niet langer kilometerheffing voor vrachtwagens verschuldigd zijn.

‍

Op 19 juni 2024 ondertekende TLV de “kaderovereenkomst zero-emissie stadslogistiek”.

Deze tekst legt afspraken vast tussen de Vlaamse overheid, lokale overheden en private sectoren om op termijn te komen tot een emissievrije belevering van de Vlaamse steden. Het document moet de basis vormen voor een uniforme en heldere regelgeving.

Precies om deze uniformiteit te kunnen waarborgen is TLV mee ingestapt in deze kaderovereenkomst. Door mee aan tafel te zitten met alle betrokken partijen, hebben we kunnen druk leggen op dit dossier. Zo hebben we een verplichte invoering van een zogenaamde zero-emissiezone voor stadslogistiek (ZES) kunnen tegenhouden. Steden zullen vanaf 2027 een ZES kunnen invoeren, maar worden niet verplicht. Of ze dit ook effectief zullen doen, bepalen ze volledig zelf… TLV verwacht dat slechts een klein aantal steden die keuze zal maken.

TLV kon ook de timing van de invoering van een ZES opschuiven in de tijd. Vlaanderen had eerst 2025 vooropgesteld. In de overeenkomst is dat opgeschoven naar ten vroegste 2027 voor nieuwe bestelwagens (N1) en 2029 voor nieuwe zware vrachtwagens (N2 en N3). Met je bestaande moderne Euro 6 vloot kan je in elk geval op aandringen van TLV nog meerdere jaren een ZES binnen, voor alle zware vrachtwagen tot 2035.

TLV drong ook aan op het belang van randvoorwaarden. In de overeenkomst staat hoe belangrijk voldoende laadinfrastructuur zal zijn en dat controle, ook op buitenlanders, cruciaal is. En we benadrukten het cruciaal aspect van subsidie voor de aanschaf van emissievrije voertuigen, zo lang zero-emissie meer kost dan de dieseltruck. Er komen ook vrijstellingen en individuele toelating om (tijdelijk) met een euro 6- of euro 7-voertuig in de stad binnen te komen.

In ons volgende TLV magazine gaan we dieper in detail in op de inhoud van deze kaderovereenkomst.  

‍